چگونه صیغه (عقد موقت) کنیم
خداوند متعال در درون تمامي انسان ها، نيازهاي مختلفي قرار داده است. نياز جنسي و شَهَواني يكي از مهم ترينِ همين نيازهاست كه در همه انسان ها وجود دارد. به طور كلي برنامه دين اسلام براي مواجهه با نيازهايي كه انسان در وجودش آن ها را حس مي كند، اين است كه آن نياز از راه صحيحش پاسخ دهد. به همين دليل، اسلام با سركوب كردن نياز جنسي موافق نيست همانطور كه با برطرف كردن نياز جنسي از طريق حرام نيز موافق نيست.
بديگر سخن خداوند متعال در دينش، براي برطرف شدن اين خواسته به حق انسان ها (يعني نياز جنسي)، برنامه اي تحت عنوان «ازدواج شرعي» را طراحي كرده است. در اين برنامه جامعي كه از سوي خداوند متعال، ابلاغ شده است دختر و پسر يا زن و مردي كه هم كفو هم هستند به واسطه خطبه شرعيِ ازدواج، با هم مَحرَم شده و زندگي مشتركي را تشكيل مي دهند.
بايد توجه داشت بر خلاف نسخه هاي غربي همچون ازدواج سفيد كه زوجين نسبت به هم، تعهد چنداني ندارند و لذا ضريب خيانت زوجين به يكديگر، در چنين ازدواج هايي، بالاست، در نسخه اسلامي ازدواج، زوجين به يكديگر تعهدات فراواني دارند و حقوق متعددي را بايد نسبت به طرف مقابلشان رعايت كنند. بنابراين مشخص مي شود ازدواج شرعي بهترين روش براي كنترل قواي جنسي به حساب مي آيد. البته ممكن است برخي كه به هر دليلي شرايط ازدواج دائم را ندارند، بپرسند: اسلام براي آنان چه برنامه مشخصي ارائه مي كند؟ در پاسخ به اين عده مي گوييم: اسلام، عقد موقت (يا به اصطلاح عرفي صيغه موقت) را صرفا به عنوان مُسَكِّن (نه داروي قطعي و هميشگي) پاي ريزي كرده است. از همين رو در ادامه، مقداري در مورد كيفيت اجراي عقد موقت سخن به ميان خواهد آمد.
عقد موقت
همانطور كه در بخش قبل گفته شد ازدواج شرعي تنها راه شرعي و صحيح كنترل شهوت به حساب مي آيد. از همين رو طبق نظر شريعت اسلام، كسي كه نياز جنسي دارد بايد حتما ازدواج كند و اگر ازدواج نكند، گناه كرده است. حال اگر كسي نمي تواند ازدواج دائم كند، حق سركوب كردن قوه جنسي يا ارضاي آن از راه حرام را نيز ندارد. چرا كه اسلام براي چنين شخصي نيز برنامه «ازدواج موقت» را طراحي كرده است. البته مجددا تاكيد مي شود ازدواج موقت، صرفا به عنوان راهي موقت بايد استفاده شود نه دائمي؛ بدين معنا كه ازدواج موقت نبايد انسان را از تشكيل خانواده و توليد نسل باز دارد.
تذكر: اين نكته نيز ضرورت دارد كه ازدواج موقت، برنامه اي نيست كه صرفا اختصاص به مذهب شيعه داشته باشد چنانكه بسياري از ديگر مذاهب اسلامي نيز، ازدواجي به نام «مِسيار» دارند كه شبيه چنين ازدواجي است كه در مذهب تشيع وجود دارد. همچنين در كتاب صحيح مسلم كه از كتب مهم حديثي اهل سنت محسوب مي شود، احاديثي در مورد عقد موقت«مُتعِه» وارد شده است.
به هر حال، رواج و فرهنگ سازي دقيق و به دور از افراط و تفريط ازدواج موقت، مي تواند زمينه ساز خشكاندن گناهاني همچون زنا، خودارضايي (استمناء) و لواط شود. بدين جهت در ادامه بصورت مختصر به برخي از شرايط و ضوابط شريعت اسلام در مورد ازدواج موقت اشاره مي شود:
الف: شرايط لازم براي جاري كردن عقد موقت:
1: در عقد موقت، بايد مهريه و مدت زماني كه قرار است دو طرف، با هم مَحرَم باشند مشخص و معين باشد.
تذكر: اگر مهريه و مدت ازدواج، مشخص نباشد عقد موقت باطل است.
2: اگر مرد قرار است با دختر باكره، عقد موقت كند، بايد حتما پدر دختر و اگر پدرش در قيد حيات نيست، جد پدري دختر، اجازه عقد را صادر كنند. برهمين اساس عقد موقت با دختر باكره اي كه پدرش اجازه عقد را صادر نكرده است، باطل مي باشد.
3: خانمي كه قرار است با او عقد بسته شود، اگر باكره نباشد،(يعني قبلا ازدواج كرده ولي الان طلاق گرفته يا همسر قبلي اش از دنيا رفته است)، نبايد در عِدِّه باشد. بنابراين ازدواج موقت با خانمي كه بيوه بوده و عده اش تمام نشده، باطل است.
تذكر اول: عِدِّه به معني حدفاصل بين طلاق و يا وفات شوهر است تا زماني كه دين به او اجازه مي دهد دوباره ازدواج كند. بدين معنا كه زن بلافاصله بعد از طلاق و يا وفات شوهرش نمي تواند ازدواج مجدد انجام دهد. بلكه بايد مدتي مشخص (يعني عِدِّه) سپري شود تا اجازه ازدواج دوباره اش صادر شود. براي بدست آوردن عِدِّه طلاق، وفات و عقد موقت به نظر مرجع تقليد بايد مراجعه كرد.
تذكر دوم: زني كه به عقد موقت شخصي در آمده است نيز براي ازدواج با مردي ديگر، بايد عده نگه دارد. براي بدست آوردن مدت اين عده نيز به نظر مرجع تقليد خود مراجعه كنيد.
4: زن و مرد بايد قلبا و واقعا راضي به ازدواج باشند.
اين موارد شرايط اصلِ ازدواج موقت بود. بايد توجه داشت، صيغه عقد موقت نيز شرايطي دارد كه در بخش بعدي بدان اشاره مي شود.
ب: شرايط صيغه عقد موقت
تا زماني كه صيغه عقد موقت جاري نشود، زن و مرد به همديگر مَحرَم نمي شوند. در شريعت اسلام، صيغه عقدموقت را زوجين نيز مي توانند بخوانند و حتما لازم نيست صيغه چنين عقدي را روحانيون معزز و يا سردفتران محضرهاي رسمي عقد و ازدواج جاري كنند. هرچند طي كردن مراحل قانوني در ازدواج موقت نيز مورد تاكيد است. وليكن اگر زن و مردي قصد دارند خودشان صيغه موقت را جاري كنند بايد توجه داشته باشند كه جاري كردن چنين صيغه اي شرايطي دارد كه بايد بدان عمل كرد. شرايط صيغه ازدواج موقت عبارتند از:
1: به صورت شفاهي خوانده شود، نه كتبي؛
تذكر اول: قرائت كردن صيغه عقد موقت، از پشت تلفن، اشكالي ندارد. يعني زن و مرد مي توانند تلفني، صيغه را بخوانند.
تذكر دوم: زن و مرد نمي توانند از طريق چت كردن (كتبي)، عقد موقت را جاري كنند. بنابراين اگر از طريق چت كردن مثلا در فضاي مجاري، صيغه جاري شود، عقد باطل است.
2: صيغه ازدواج موقت بايد به صورت عربي صحيح و دقيق خوانده شود. بنابراين اگر الفاظ صيغه، به گونه اي اشتباه تلفظ شوند كه معني صيغه تغيير كند، عقد منعقد نمي شود و باطل است.
3: خواننده صيغه عقد موقت، بايد عاقل و بالغ باشد.
4: خواننده صيغه، بايد قصدش به صورت واقعي، جاري كردن عقد موقت باشد. برهمين اساس، اگر خواننده صيغه، به شوخي متن صيغه را قرائت كند، عقدي منعقد نمي شود و صحيح نيست.
پس از بيان شرايط صيغه عقد موقت، حال نوبت به كيفيت صيغه عقد موقت مي رسد كه در بخش بعدي بدان اشاره خواهد شد.
ج: كيفيت صيغه عقد موقت
پس از آنكه زن و مرد، شرايط ازدواج موقت را از نظر شرعي و عقلي دارا بودند، و مهريه و زمان عقد موقت را معين كردند، حال مي توانند به يكي از 2 صورت زير، عقد موقت را جاري نمايند:
1: زن به صورت عربي صحيح و دقيق چنين بگويد: «زَوَّجتُكَ نَفسي في المُدَّهِ المَعلومَه عَلَي المِهرِ المَعلوم»
مرد نيز سريع و بلافاصله اينگونه پاسخ دهد: «قَبِلتُ التَّزويج»؛
2: اگر به هر دليل زوجين نخواستند صيغه عقد را به صورت بالا جاري كنند، راه ديگري نيز وجود دارد كه طبق آن، پس از مشخص شدن مهريه و زمان عقد، زن به مرد وكالت مي دهد تا مرد به جاي او چنين بگويد: «اَنكَحتُ مُوَكِّلَتي(اسم زن را بگويد) لِنَفسي في المُدَّهِ المَعلومَه عَلَي المِهرِ المَعلوم»؛ بعد بلافاصله مرد به جاي خودش مجددا بگويد: «قَبِلتُ هكذا» يا بگويد: «قَبِلتُ النِّكاحَ لِنَفسي»؛
مجددا تذكر داده مي شود كه زوجين به هر كدام از 2 صورت بالا كه بخواهند مي توانند عمل كنند و لذا عقدصحيح است. فقط آنچه مهم است رعايت شرايط عقد و صحيح جاري كردن صيغه آن مي باشد.
جمع بندی
از مجموع مطالب اين نوشتار بدست مي آيد كه اسلام، براي پاسخگويي صحيح انسان به نياز جنسي اش، ازدواج شرعي را طراحي كرده است. از همين رو انساني كه در معرض گناهان جنسي قرار دارد و يا در حال افتادن به مهلكه چنين گناهاني است، بايد هرچه سريعتر ازدواج نمايد. البته اگر كسي شرايط ازدواج دائم را ندارد، مي تواند به عنوان نسخه اي مُسَكِّن و كوتاه مدت، به ازدواج موقت روي آورد. ناگفته نماند كه ازدواج موقت شرايطي دارد كه در اين نوشتار، بدان اشاره شد.
نظرات کاربران