چگونه نماز وحشت (نماز شب اول قبر) بخوانیم

نماز شب اول قبر یا همان نماز وحشت را باید برای برای کسانی که فوت شده اند بخوانیم. خیلی وقت ها شده که شنیدیم، برای کسی که تازه فوت شده خوبه در شب اولی که دفنش میکنند نمازی براش خوانده بشه که به نماز لیله الدفن معروف است. اگر شماهم جز کسانی هستید که به دنبال این باشد که نماز وحشت را چگونه بخوانیم در ادامه همراه چگونه باشید تا با نحوه خواندن نماز وحشت و فواید آن برای میت بیشتر آشنا شوید.

زمان خواندنِ نماز وحشت (نماز شب اول قبر)

این نماز در اولین شبی که میت را دفن می‌کنند خوانده می‌شود. هرچند بهتر است در اول شب (یعنی بعد از نماز عشاء)، خوانده شود. البته تا اذان صبح نیز وقتِ بجا آوردن آن ادامه دارد و لذا انسان می‌تواند تا قبل از اذان صبح، این نماز را بخواند.

---

طریقه خواندن نماز شب اول قبر

کیفیت و چگونگی خواندن نماز وحشت (نماز شب اول قبر) در روایات به 3 صورت وارد شده است. مشهورترین روش عبارت است از:

 2 رکعت نماز که در رکعت اول، بعد از سوره حمد، آیه الکرسی (آیات 255، 256 و 257 سوره بقره) را می‌خوانیم و سپس به رکوع و سجده می‌رویم. در رکعت دوم نیز بعد از سوره حمد، 10 مرتبه سوره قَدر را باید بخوانیم و سپس رکوع و سجود را انجام می‌دهیم. در پایان نیز بعد از اینکه تشهد و سلامِ نماز را خواندیم، اینگونه دعا می‌کنیم: « اللهم صَلِّ على محمدٍ وَ آلِ محمدٍ وَ ابعَث ثَوابَها اِلى قَبرِ فلان (به جای کلمه “فلان”، اسم میت را می‌بَریم.) »[1]

---

چرا نماز شب اول قبر مهم است؟

به 2 مثال زیر توجه کنید:

1: شاید برای شما هم بارها اتفاق افتاده باشد که وقتی به مکان جدیدی وارد می‌شوید، حتی خواب‌تان نیز مختل می‌شود و در شب اولی که در آن مکان هستید، به سختی به خواب فرو می‌روید.

2: معمولا نوزادهایی که به دنیا می‌آیند، گریه می‌کنند و بسیاری از محققین بر این باورند که گریه نوزادان در هنگام تولد، به این دلیل است که محل زندگی شان تغییر کرده و از رَحِم مادر به این دنیا کوچ کرده‌اند.

این 2 مثال و صدها مثال مشابه، به وضوح نشان می‌دهند که انسان در برابر تغییر مکان و مهاجرت به سوی مکانی جدید، واکنش‌هایی از خود نشان می‌دهد. طبیعتا این واکنش‌ها در هنگامه انتقال ما به دنیای دیگر (مرگ) نیز جاری و ساری است. به همین دلیل است که در روایات اسلامی تاکید شده است شب اولی که میت را دفن می‌کنند سخت ترین شبی است که بر او می‌گذرد. چنانکه پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در فرمایشی راهبردی می‌فرمایند: «لَا يَأْتِي عَلَى الْمَيِّتِ سَاعَةٌ أَشَدُّ مِنْ أَوَّلِ لَيْلَةٍ فَارْحَمُوا مَوْتَاكُم‏[2] بر میت، ساعتی سخت‌تر از شب اول قبر نمی‌گذرد، پس بر اموات خود رحم کنید.»

برهمین اساس، لازم است برای کمتر شدن سختی و مشقت عزیزانی که از دنیا می‌روند کارهای خیری انجام بدهیم. پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان معصوم(علیهم‌السلام) برای کمتر شدن سختی شب اول قبر، راهکارهایی را توصیه فرموده‌اند. یکی از این راهکارها، صدقه دادن است. یعنی در شب اول قبر اموات مان، به فقرا و نیازمندان کمک هایی انجام بدهیم و ثواب آن کمک‌ها را به رفتگان مان هدیه کنیم.

راهکار دوم، نمازی 2 رکعتی است که در روایات تاکید شده است در شب اول قبر، آن نماز را برای اموات مان بخوانیم. این نماز، نام های مختلفی دارد از جمله« نماز وحشت»، «نماز لیله الدفن» و « نماز شب اول قبر»؛

---

فواید خواندنِ نماز وحشت (نماز شب اول قبر)

طبق روایات و حکایاتی که نقل شده است اگر نماز وحشت را در شب اول قبر اموات بخوانیم، هم اموات فوایدی را در عالَم قبر دریافت می‌کنند و هم ما که این نماز را به جا آوردیم، بهره و سود فراوانی می‌بَریم. بعنوان نمونه به یکی دو مورد از فواید این نماز اشاره می‌شود:

پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «وَ يُعْطَى الْمُصَلِّي بِعَدَدِ مَا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ حَسَنَاتٍ وَ يُرْفَعُ لَهُ أَرْبَعُونَ دَرَجَةً. [3] برای کسی که این نماز را به نیت اموات می‌خوانَد، به عدد هر آنچه، خورشید بر آن می‌تابد حسنه نوشته می‌شود و او (از جهت مقامات معنوی) 40 درجه بالاتر می‌رود.» ناگفته نماند که خورشید بر میلیاردها میلیارد چیز می‌تابد و این نشان از ثواب خارق العاده خواندنِ نماز وحشت دارد.

ب: فایده نماز وحشت برای میت

1: نبی مکرم اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «فَيَبْعَثُ اللَّهُ مِنْ سَاعَتِهِ أَلْفَ مَلَكٍ إِلَى قَبْرِهِ مَعَ كُلِّ مَلَكٍ ثَوْبٌ وَ حُلَّةٌ وَ يُوَسَّعُ فِي قَبْرِهِ مِنَ الضِّيقِ إِلَى يَوْمِ‏ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ [4] وقتی این نماز در شب اول قبر میتی خوانده می‌شود، خداوند متعال هزار مَلَک (فرشته) را به سوی قبر او می‌فرستد تا قبرش را وسعت بدهند.» این روایت نیز نشان می‌دهد اگر برای میتی نماز وحشت بخوانیم، قبرش وسیع می‌شود و تنگی قبر و فشار قبر را کمتر حس خواهد کرد.

چگونه نماز شب بخوانیم

2: مرحوم محدث نوری (از علمای مطرح شیعه) در کتاب «دارالسلام» داستانی به این شکل نقل می‌کند: «استاد ما، ملا فتحعلی سلطان آبادی گفت: عادت من این بود هرگاه فردی از مومنین از دنیا می‌رفت و خبر آن به من می‌رسید. دو رکعت نماز شب دفن (نماز وحشت) برای او می‌خواندم؛ چه او را می‌شناختم یا نمی‌شناختم. و هیچکس از این عادت من مطلع نبود. تا اینکه روزی یکی از دوستان، در راهی من را ملاقات کرد و گفت: دیشب فلان شخص (که به تازگی از دنیا رفته بود،) را در عالم خواب دیدم و از چگونگی حال او بعد از مرگش پرسیدم، او گفت من بعد از مرگ در تنگنای سختی قرار گرفتم و هنگام حسابرسی، مرا به سوی عذاب بردند؛ تا اینکه فلانی (نام شما را بُرد) دو رکعت نماز برای من خواند؛ همان دو رکعت، مرا از عذاب نجات داد.

خدا پدرش را رحمت کند که به من چنین احسانی نمود. آنگاه آن شخص، از من پرسید، آن دو رکعت نماز، چه نمازی بود. من طریقه خود را در مورد خواندن نماز شب دفن (نماز وحشت) برای او بیان کردم.»[5]

این حکایت زیبا نیز به خوبی حاکی از اثر فوق العاده نماز شب اول قبر برای میت دارد. به نحوی که نماز وحشتی که مرحوم سلطان آبادی برای میتی خوانده است موجب شد که آن میت از عذاب قبر نجات پیدا کند.

برهمین اساس، خوب است که انسان، در شب اول قبر مومنین، نماز وحشت را بخواند. چرا که خواندن این نماز، برای 2 طرف (یعنی هم برای میت و هم برای کسی که این نماز را می‌خوانَد) فواید زیادی دارد.

---

عوامل فشار قبر + راه های کاهش فشار قبر

پی‌نوشت:

1. استفتائات و رساله توضیح المسائل مراجع عظام تقلید.
2. سید بن طاووس، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص86، قم،بوستان کتاب، چاپ اول، 1406ه‌ق.
3. سید بن طاووس، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص87، قم،بوستان کتاب، چاپ اول، 1406ه‌ق.
4. همان (منبع قبلی).
5. محدث نوری، دارالسلام، ج2، ص348، بیروت، دارالبلاغه، 1427ه‌ق.

سوالات متداول