چگونه دختران را برای بلوغ آماده کنیم

بلوغ مرحله ای طبیعی از رشد هر انسانی است که در دوره زمانی قابل پیش بینی اتفاق می افتد. با اینحال، همین که بچه ها به دوره بلوغ نزدیک می شوند، خیلی ها دست و پاشان را گم می کنند، طوری با این پدیده رفتار می کنند انگار بلایی است که دارد بر سر خودشان و فرزند دلبندشان نازل می شود و قرار است همه چیز را به هم بریزد.
برخی دیگر فوری سرشان را زیر برف فرو می برند، خودشان را به نشنیدن، ندیدن و ندانستن می زنند. اتفاقاتی که درست دارد جلوی چشم شان می افتد را انکار می کنند یا می گذارند که فرزندشان خودش این مرحله را طی کند، استدلال هم می آورند که مگر کسی در مورد این چیزها با ما حرف زد؟! خودمان فهمیدیم و خودمان با آن کنار آمدیم.
هستند والدینی هم که شورش را درمی آورند. روی همه چیز حساس می شوند، همه چیز را به بلوغ نسبت می دهند و خلاصه از هر 10 جمله ای که با فرزندشان حرف می زنند، هشت مورد به علائم بلوغ و رفتارهای نوجوان در این دوران و مانند آن مربوط می شود.
البته، بلوغ برای نوجوان اول از همه و بعد اطرافیان او، دوران حساسی است؛ بخصوص دختران که چون زودتر از پسران علائم بلوغ را تجربه می کنند و برخی از این علائم خیلی متفاوت از عادت های معمول زندگی شان است، در معرض آسیب بیشتری هم هستند.
بی‌گمان، دوران بلوغ اضطراب‌آور و گیج‌کننده است. همۀ ما خاطرات ناخوشایندی از دوران بلوغ خود داریم: از موضوعات خجالت‌آور و جوش صورت و آکنه گرفته تا نوسانات هورمونی ناراحت‌کننده، رشد موهای زائد، قاعدگی و فهرستی بلند بالا از این تغییرات. اما این تلخی‌ها در برخی از افراد که برای دوران بلوغ آمادگی‌های لازم را نداشتند تشدید هم می‌شود. این تجربۀ تلخ، به‌ویژه دربارۀ دخترانی صادق است که یا پیش از ۱۲سالگی وارد مرحلۀ بلوغ شده‌اند یا والدین آنها از وضعیت پیشِ‌روی فرزندشان شناخت کافی نداشته‌اند. وقتی این آمادگی وجود نداشته باشد، احتمال دارد مهم‌ترین دورۀ زندگی دختران به تجربه‌ای بسیار منفی در زندگی‌شان تبدیل شود.
از آنجا که بهداشت بلوغ دختران نه تنها برای آنان و خانواده، بلکه برای کل جامعه و نسل آینده ضروری می‌باشد، بنابراین برای پیشگیری از مشکلات بلوغ و تأمین سلامت و آینده دختران به عنوان مادران فردا باید نیازهای این سن حیاتی و بحرانی را شناخته و خدمات ویژه‌ای را برای آنان در خانواده و جامعه تدارک دید.

1. رشد سینه

این اولین نشانه قابل توجه بلوغ در دختران است. ساختارهای درونی پستان تحت تاثیر هورمون های استروژن و پروژسترون قرار می گیرند. سپس هورمون های رشد و گلوکوکورتیکوئیدها رشد شبکه را در پستان کامل می کنند, در حالی که بافت چربی و فیبری, پستان را بزرگ تر می کنند. توسعه پستان معمولاً در تمام سنین باروری انجام می شود.با این حال, تغییرات جزئی در هر سیکل قاعدگی رخ می دهد و سینه ها در دوران بارداری به طور چشمگیری تغییر می کنند.

چگونه استرس مدرسه رفتن فرزند را کاهش دهیم

2. رشد موی زائد

مو شروع به رشد و تکثیر در اطراف ناحیه حنجره و زیر بغل می کند. غدد عرق و چربی هم به ویژه در منطقه گواتر شکل می گیرند. آندروژن ها که دسته ای از هورمون های تستوسترون هستند، توسط تخمدان ها ترشح می شوند و موجب این تغییرات می شوند. این ترکیبات همچنین محرک جنسی در مردان و زنان را تحریک می کنند. زنان نسبت به مردان آندروژن نسبتاً کمی ترشح می کنند.

3. قاعدگی

اولین دوره قاعدگی, پایان بلوغ را نشان می دهد. میانگین سن قاعدگی در طی دهه گذشته در کشورهای غربی کاهش یافته است و در حال حاضر حدود 12 سال است. تصور می شود که این به خاطر بهبود تغذیه است.
کسب اولین قاعدگی به این معنی نیست که یک دختر بارور می شود، چون اولین سیکل قاعدگی احتمالاً منجر به رهاسازی یک تخمک نمی شود (تخمک گذاری). تخمک گذاری به طور معمول در حدود یک سال پس از شروع قاعدگی رخ می دهد.

4. پروژسترون و استروژن

پروژسترون و استروژن هورمون های مهمی در توسعه عملکرد تولیدمثلی بزرگسالان هستند. سطوح هر دو هورمون در زمان بلوغ به طور معنی داری افزایش می یابد و منجر به تغییرات زیادی در بدن می شود.
پروژسترون عمدتاً بر رحم تاثیر می گذارد تا آن را در نیمه دوم سیکل قاعدگی آماده کند.رحم را سفت می کند تا آماده شود و تخمک گذاری کند.اگر باروری رخ ندهد, این پوشش را می شکند و به صورت خونریزی قاعدگی بیرون می رود.
استروژن بیشتر تغییرات مربوط به بلوغ را تحریک می کند.یکی از اثرات استروژن تغییر اندام های جنسی زنان از کودکی به بزرگ سالی است. رشد تخمدان ها, لوله های رحمی, رحم و واژن را تحریک می کند. دستگاه تناسلی خارجی شامل لب های فرج نیز افزایش می یابد.
استروژن نیز مسئول رشد سینه ها هستند. یک سیستم گسترده توسعه یافته و چربی اضافی در این ناحیه رسوب می کند. توانایی تولید شیر نیز در نتیجه تاثیر استروژن رخ می دهد.جذب دوباره استخوان توسط استروژن مهار می شود.
این منجر به رشد استخوان شده است به طوری که رشد قد دخترها به مدت چند سال سریع تر است. با این حال، استروژن باعث می شود که رشد استخوان های دختران قبل از مردان متوقف شود بنابراین زنان به طور کلی کوتاه تر هستند.
استروژن رسوب بافت چربی را افزایش می دهد، به طوری که زنان درصد بالاتری از چربی بدن را نسبت به مردان دارند.چربی به ویژه در مفصل ران، باسن، کفل و سینه ها ته نشین می شود.این حالت ساعت شنی هیکل زنانه را تولید می کند. پوست همچنین در دخترها ضخیم تر می شود، اگر چه نازک تر، نرم تر و گرم تر از مردانی است که در سنین مشابه هستند.

چگونه عادت ماهیانه را بهتر بشناسیم و آنرا پشت سر بگذاریم

حتما بخوانید

خودتان آماده باشید

شما به عنوان والدین، چه بخواهید و چه نخواهید، خیلی زود با بلوغ فرزندتان مواجه خواهید شد. قبل از هر چیز، خودتان باید آرام باشید و اطلاعات مناسبی در این زمینه داشته باشید. فقط استرس داشتن یا بسنده کردن به تجربیات شخصی یا حرف های این و آن، از شما یک راهنمای مناسب برای فرزندتان نمی سازد.
استرس و دستپاچه شدن هم کمکی به فرزندتان نمی کند و فقط این احساس را به او منتقل می کنید که از عهده این موضوع برنمی آیید و در نتیجه او از شما فاصله می گیرید. پس، چه به عنوان مادر و چه به عنوان پدر، اگر دختری دارید که طی چند سال آینده، وارد سن بلوغ (معمولا 10 تا 14 سال) می شود، از همین حالا اقدامات زیر را انجام دهید:
در مورد بلوغ مطالعه کنید. حواس تان باشد از منابع معتبر بهره ببرید. بلوغ غیر از جوش صورت و علامت های جسمانی و بداخلاقی، نشانه های دیگری هم دارد که با شناخت آنها می توانید به فرزندتان به خوبی کمک کنید. از یاد نبرید که آدم ها متفاوتند. شاید فرزند شما در همان سنی که شما بالغ شدید یا با همان مدلی که شما بلوغ را تجربه کردید، وارد این دوران نشود. مطالعه و کسب اطلاعات موثق، برای همین ضروری هستند.
آرامش خود را حفظ کنید. بله، فرزند دلبند شما قرار است از کودکی بامزه و بازیگوش به به یک فرد بزرگسال تبدیل شود. شما نمی توانید جلوی این فرآیند را بگیرید، بلکه باید با بُعد تازه ای از والد بودن مواجه شده و لذت های این دوران را تجربه کنید.
در رفتار خود تجدید نظر کنید. همانطور که انتظار ندارید از فرزند 15 ساله خود رفتارهای 6 سالگی اش را ببینید، شما هم نباید با او همانطور رفتار کنید که وقتی 6 ساله بود رفتار می کردید. لازم است مهارت های رفتاری و تربیتی تازه ای را بیاموزید. بهتر است قبل از اینکه دچار مشکلی شوید، به آن فکر کرده باشید.

مادرانه دخترانه

گفته می شود که بهتر است مادران با دختران خود در مورد بلوغ صحبت کنند. بلوغ، برای دختران پر است از تغییرات جسمانی و روانی که اغلب آنها، به حریم بسیار بسیار خصوصی دختر مربوط می شوند. از تغییرات جسمانی در اندام ها گرفته تا بالا و پایین شدن خُلق و احساسات ناگهانی و عادت ماهانه، همه و همه بسیار زنانه هستند و در نتیجه بهتر است مادر، در مورد آنها با دخترش صحبت کند

گوش به زنگ باشید

حواس تان به نشانه ها باشد، بخصوص در رفتارها و صحبت ها. ممکن است فرزند شما خیلی قبل تر از آنکه شما پیش بینی کنید، در بیرون از خانه یا در مدرسه یا توسط تلویزیون و اینترنت، با اطلاعاتی مواجه شود که علامت سوال هایی در ذهن او ایجاد کند. در هر سنی که هست، متناسب با سنی که دارد در مورد موضوع با او صحبت کنید. فکر نکنید همین که بگویید «این حرف ها برای تو زوده»، یا «بدو برو بخواب نشنوم دیگه از این حرف ها بزنی» یا «باشه به موقعش خودت می فهمی»، او دیگر در مورد این موضوع فکر یا کنجکاوی نخواهد کرد، بلکه فقط شما را در جریان نخواهد گذاشت.

گفت وگو دربارۀ قاعدگی، پیش از شروع آن

دخترانی که نمی دانند بدن شان دستخوش تغییر می شود، ممکن است با دیدن خون به شدت بترسند. البته بیشتر دخترها تا ۱۲ یا ۱۳سالگی، دچار قاعدگی نمی شوند، اما در برخی از آنها چرخه های قاعدگی خیلی زود و از ۹سالگی شروع می شود. در ضمن، بیشتر دخترها از ۱۶سالگی به بعد، پریود می شوند. باید آنها را پیش از رسیدن به این زمان کاملا آماده کنید.

عادت ماهیانه،چالش دخترانه

از سخت ترین قسمت هایی که باید برای دختران توضیح بدهید، بدون اینکه نگران شود و بترسد یا احساس بدی به او دست بدهد، عادت ماهانه است اما سختی آن نباید باعث شود که از آن فرار کنید. فکر کنید فرزندتان قبل از اینکه با او حرف بزنید، از طریق دوستانش اطلاعات غلطی در این باره بگیرد یا اینکه برای خودش اتفاق بیفتد، چه حالی خواهد داشت؟! پس، کم کم او را آماده کنید.

آماده کردن وسایل مورد نیاز

از مدت ها قبل از اینکه قاعدگی دخترتان شروع شود، وسایلی را که لازم دارد، برایش تهیه کنید. به او راه استفاده از لوازم بهداشتیِ این دوره را یاد بدهید. فراموش نکنید، ممکن است نخستین چرخۀ قاعدگی او زمانی شروع شود که او نزد شما نیست. بنابراین اگر احساس می کنید زمان شروع قاعدگیِ او نزدیک است، از قبل، او را به وسایلِ لازم مجهز کنید.

عادی رفتار کردن درباره بلوغ

بیشتر دخترها می خواهند به روش عملی بفهمند که موقع قاعدگی، مثلا اگر در مدرسه بودند، چکار کنند. آنها همچنین می خواهند بدانند چه چیزی در انتظارشان است. به آنها اطمینان بدهید که معمولا جریان خون در نخستین قاعدگی خیلی کم است و نباید نگران باشند. البته باید او را در برابر شرایط غیرمنتظره هم آماده کنید.
همچنین می توانید با دخترتان دربارۀ پیدا کردن یک سوتین که مناسب او باشد صحبت کنید؛ با هم به فروشگاه بروید و یک مدل دوست داشتنی برای او بخرید و در همان حال دربارۀ شرایط بلوغ با او صحبت کنید. این کار باعث می شود او دچار اضطراب و نگرانی نشود. در پایان هم به او یاد بدهید که چگونه روزهای قاعدگی خود را پیش بینی کند.

راستش را بگویید

هرگز در مورد هیچ یک از موارد مربوط به بلوغ، به فرزندتان دروغ نگویید. لازم نیست همه چیز را از همان اول با همه چزییات بگویید اما به او دروغ هم نگویید. مثلا اگر در مورد خونریزی ماهانه زنان شنیده و فکر می کنید تا 5-4 سال دیگر برای خودش اتفاق نخواهد افتاد، نگویید «نه چنین چیزی نیست، حتما خواهر دوستت مشکل دیگه ای داره که به تو نگفته.»با این کار، اگر برای خودش قبل از اینکه شما توضیح دیگری بدهید، اتفاق بیفتد، حسابی نگران خواهد شد. به علاوه با توضیحات تکمیلی، می فهمد که به او دروغ گفته اید و اعتمادش را به حرف های شما از دست خواهد داد.

چگونه کودک خود را از پوشک بگیریم

در مورد واقعیتها حرف بزنید

در مورد ساختمان بدن یک زن، با او حرف بزنید. بگویید که او هم مثل شما روزی مادر می شود و بدنش از حالا که دارد بالغ می شود، خودش را برای آن زمان آماده می کند؛ مثل یک جور تمرین ماهیانه، تا وقتی که واقعا مادر می شود، بسته به سنی که دارد و میزان اطلاعاتی که دارد، می توانید این توضیح را مفصل تر ارائه دهید.

حاشیه عادت ماهیانه را فراموش نکنید

خیلی وقت ها دردها، اعصاب خردی های بی دلیل و نشانه هایی مثل تورم قسمت هایی از بدن از خودت عادت ماهانه ناراحتی های بیشتری به همراه می آورند. درباره این موارد با فرزندتان صحبت کنید تا اگر اتفاق افتاد بداند که طبیعی است و نگران نشود.
همچنین دربارۀ تغییراتی که هنگام بلوغ رخ می دهد (به ویژه چرخهٔ قاعدگی اش) اغراق آمیز صحبت نکنید. طوری رفتار نکنید که او از دردهای ناشی از گرفتگی عضلات شکمی یا نوسانات روحی احتمالی، دچار ترس و وحشت شود. به این حقیقت توجه کنید که تمام تغییراتی که در بدن او رخ می دهد، فرایندی طبیعی است و هیچ چیزِ ترسناکی در آن وجود ندارد.

او را آماده کنید

اگر خیلی نزدیک به بلوغ است یا به تازگی عادت ماهانه را تجربه کرده، او را راهنمایی کنید که همیشه لباس زیر تمیز و خوراکی هایی که او را آرام می کنند، مثل شیرینی یا مسکن ملایم همراه داشته باشد تا خیالش راحت باشد.

آموزش را فراموش نکنید

یادتان باشد شما به عادت ماهانه عادت دارید و همه چیز برایتان واضح است اما دخترتان در مورد کوچکترین مورد هم آموزش لازم دارد.

تجربه هایتان را با او در میان بگذارید

اجازه بدهید فرزندتان بداند که شما در این دوران چه مسائلی دارید. این یک موضوع دختران – زنانه است و می توانید در این مورد درد دل کنید.

موضوع را محرمانه شرم آور نشان ندهید

درست است که مردها عادت ماهانه ندارند اما همسر شما در این مورد می داند پس لازم نیست قایم موشک بازی دربیاورید. پدر هم محرم دختر شما است و می تواند در مواقعی کمک کننده باشد، مثلا وقتی دختران کلافه و عصبی می شود، به او محبت بیشتری کند یا اینکه اگر شما نباشید و به مراقبت یا اقدام درمانی نیاز داشته باشد، از او حمایت کند. به علاوه، دختران قرار است یاد بگیرد با پدیده ای طبیعی مواجه است که نشانه سلامت بدن او است، نه اینکه خجالت بکشد و دائم معذب باشد که کسی متوجه نشود.

نقش پدر در بلوغ دختران

چه در خانواده های تک والد که پدر تنها سرپرست خانواده است و چه در خانواده هایی که مادر هم حضور دارد، نقش پدر در بلوغ دختران جدی است.
در خانواده های تک والدی که پدر به تنهایی باید دختر خود را بزرگ کند چه؟! در این موارد، البته برای پدر، توضیح بلوغا سخت خواهدت بود. حتی اگر پدر از عهده این کار هم بربیاید، شاید دختر نتواند در مورد همه جزییات با او صحبت کند یا درد دل کند و راهنمایی بخواهد. بهترین حالت این است که از قبل، دختر با یکی از زنان نزدیک، ارتباط خوبی برقرار کرده باشد، مثلا با مادر بزرگ، خاله، عمه یا همسر یکی از دوستان نزدیک پدرش. پس، از همین حالا به فکر یک رابطه صمیمی و نزدیک، بین دختران و یکی از خانم های اطراف که حسابی به او اعتماد دارید، باشید.
همه این صحبت ها بدان معنا نیست که پدرها در دوران بلوغ دخترشان سهمی ندارند و قرار است عرصه را برای مادر و دختر خالی کنند. دختران در این سن بسیار نیازمند توجه هستند. آنها در مورد ظاهر خود حساس می شوند و مدام نگرانند که زشت و غیرجذاب باشند. لازم است که پدران از دختران خود تعریف کنند و نشان بدهند که به او افتخار می کنند.
اشتباه برخی والدین این است که فکر می کنند اگر وارد چنین مقولاتی شوند، روی دخترشان باز می شود یا مثلا به بیراهه می رود، در صورتی که برعکس، دختری که با تعریف های پدری که به او اعتماد دارد، سیراب است و احساس ارزشمندی می کند، جای دیگری به دنبال تامین نیاز خود به تعریف و تمجید نمی گردد و آنقدر برای خودش ارزش قائل می شود که از خودش به خوبی مراقبت کند.

---

سوالات متداول