افزایش شیر مادر با این 5 راهکار عملی

تغذیه با شیر مادر می‌تواند برای مادران بی‌تجربه استرس‌زا باشد، به خصوص اگر نگران داشتن شیر کافی برای سلامت کودک خود باشند. برخلاف تغذیه با شیشه شیر، که در آن می‌توانید دقیقاً میزان تغذیه کودک خود را تشخیص دهید، شیردهی به وسیله سینه مادر کاملا غیرقابل اندازه گیری است. سینه مادر شفاف نیست، بنابراین نمی‌توان تشخیص داد که چه مقدار شیر دارید و نوزاد چه مقدار شیر مصرف می‌کند. این موضوع ممکن است برخی از مادران جوان را به تعجب وادار کند: آیا به اندازه کافی شیر تولید می‌کنم؟ آیا نوزاد من به اندازه کافی غذا می‌خورد یا ممکن است شیرم کم باشد؟ در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم، چگونه شیر مادر را افزایش دهیم، پس با ما همراه باشید.

چه چیزی باعث کمبود شیر می‌شود؟

از ماه سوم بارداری، سینه‌های مادر شروع به آماده شدن برای شیردهی می‌کند، بافت غده‌ای که برای تولید شیر لازم است رشد می‌کند و تعداد مجاری شیر در سینه‌ها افزایش می‌یابد. در پایان سه ماهه دوم، بدن قادر به شیردهی است. اما تغییرات به همین جا ختم نمی‌شود. هنگامی که کودک متولد می‌شود، هورمونی به نام پرولاکتین باعث تولید شیر می‌شود و هورمون دیگری به نام اکسیتوسین باعث انقباض سلول‌های ماهیچه‌ای کوچک در سینه‌ها می‌شود و شیر را به بیرون می‌راند. همانطور که کودک شیر می‌نوشد، سطح پرولاکتین افزایش می‌یابد و شیر بیشتری تولید می‌شود، در چرخه‌ای از عرضه و تقاضا: نوزاد شیر را از سینه‌ها تخلیه می‌کند (تقاضا)، سینه‌ها با تولید شیر بیشتر (عرضه) پاسخ می‌دهند.

معمولا کاملا مشخص نیست که چه چیزی باعث کمبود شیر می‌شود. در حالی که تولید شیر مادر تحت تأثیر چرخه عرضه و تقاضا است، محققان هنوز راه درازی در درک همه عواملی که ممکن است بر تولید شیر مادر تأثیر بگذارند یا مانع آن شوند، در پیش دارند. با این حال، اطمینان از تقاضای کافی، روش خوبی برای شروع است:

• مکمل: اگر شیر خشک را به منوی غذایی نوزاد اضافه کرده باشید، ممکن است کودک شیر کمتری از سینه بگیرد، که به نوبه خود باعث می‌شود سینه شما شیر کمتری تولید کند.
• تغذیه: مادرانی که کودکان تازه متولد شده دارند، ممکن است احساس کنند طولانی شدن بین وعده‌های غذایی ایده بسیار خوبی است که کودک بیشتر بخوابد. اما این موضوع باعث می‌شود سینه مادر با عدم تحریک کافی شیر کمتری تولید کند. بنابراین بهتر است این موضوع را در نظر بگیرید که خواب کافی باید در کنار غذای کافی برای کودک در دسترس باشد.
• تغذیه کوتاه: بعضی از مادران عادت دارند، بعد از چند دقیقه شیر خوردن نوزاد از یک سینه، او را به سمت سینه دیگری هدایت کنند. این امر نه تنها نتیجه مثبتی در پی نخواهد داشت بلکه باعث می‌شود، مواد مغذی کافی نیز به نوزاد نرسد. به این دلیل که سینه مادر در چند مرحله دارای مواد مغذی مورد نیاز کودک است. بنابراین برای تولید دوباره شیر باید به اندازه کافی تخلیه شود.
• پستانک: بعضی از کودکان به پستانک علاقه خاصی دارند. معمولا خانواده نیز با این موضوع مشکلی ندارند. ولی باید در نظر داشته باشید که خوردن پستانک به صورت مکرر خوردن شیر را کاهش خواهد داد و به طبع تولید شیر نیز کاهش می‌یابد.

اگر دچار کمبود شیر هستید، چه باید کرد؟

اگر شک دارید که نوزادتان شیر کافی دریافت می‌کند، به پزشک کودکان با تخصص شیردهی مراجعه کنید. آنها بررسی خواهند کرد که آیا کمبود شیر دارید یا خیر و شیردهی را بررسی می‌کنند تا ببینند که آیا کودک به خوبی تغذیه شده و شیر کافی دریافت می‌کند یا خیر.

همچنین می‌توانید سعی کنید قبل و در حین شیردهی تماس پوست به پوست بیشتری با کودک خود داشته باشید تا هورمون اکسیتوسین را تحریک کنید که باعث جریان یافتن شیر شما می‌شود. یا از تکنیک‌های تمدد اعصاب، مانند گوش دادن به موسیقی آرامش بخش مورد علاقه خود، برای کاهش هر گونه اضطرابی که می‌تواند بر عرضه شما تأثیر بگذارد، استفاده کنید(چگونه نوزاد را بخوابانیم).

عوامل عاطفی

اضطراب، استرس، و حتی خجالت می‌تواند با رفلکس تداخل کند و باعث شود شیر کمتری تولید کنید. ایجاد یک محیط خصوصی و آرامش بخش برای شیردهی و ایجاد تجربه لذت بخش و بدون استرس می‌تواند به افزایش تولید شیر مادر کمک کند.

شرایط پزشکی

ممکن است برخی از شرایط پزشکی در تولید شیر مادر اختلال ایجاد کند. این شرایط عبارتند از:

• فشار خون بالا ناشی از بارداری
• دیابت
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• داروهای خاص
• داروهایی که حاوی سودوافدرین هستند، مانند داروهای سینوس و آلرژی، و انواع خاصی از کنترل بارداری هورمونی ممکن است تولید شیر مادر را کاهش دهند.

سیگار و الکل

سیگار کشیدن و نوشیدن مقادیر متوسط تا سنگین الکل می‌تواند تولید شیر را کاهش دهد.

جراحی سینه

نداشتن بافت غدد کافی به دلیل جراحی سینه، مانند کوچک کردن سینه، برداشتن کیست یا ماستکتومی، می‌تواند در شیردهی اختلال ایجاد کند. جراحی سینه و سوراخ کردن نوک پستان می‌تواند به اعصابی که با تولید شیر مادر مرتبط هستند آسیب برساند.

چگونه شیر مادر را افزایش دهیم؟

اگر شک دارید که نوزادتان شیر کافی دریافت نمی کند، به مشاور شیردهی یا متخصص شیردهی مراجعه کنید. آنها بررسی خواهند کرد که آیا شیر کم دارید یا خیر و شیردهی را مشاهده می کنند تا ببینند که آیا کودک شما به خوبی بسته شده و شیر کافی دریافت می کند یا خیر. آنها ممکن است به شما پیشنهاد دهند که موقعیت تغذیه یا قفل کودک را تنظیم کنید تا او بتواند به طور موثرتری تغذیه کند.

همچنین می توانید سعی کنید قبل و در حین شیردهی تماس پوست به پوست بیشتری با کودک خود داشته باشید تا هورمون اکسی توسین را تحریک کنید که باعث جریان یافتن شیر شما می شود. یا از تکنیک های تمدد اعصاب، مانند گوش دادن به موسیقی آرامش بخش مورد علاقه خود، برای کاهش هر گونه اضطرابی که می تواند بر عرضه شما تأثیر بگذارد، استفاده کنید. با حمایت، اکثر مادران با شیر کم می‌توانند تا حدودی به نوزادان خود شیر بدهند و برخی از آنها می توانند شیر کامل تولید کنند.

۱. بیشتر شیر دهید

به دفعات شیر دهید و به کودک خود اجازه دهید تصمیم بگیرد که چه زمانی شیر خوردن را متوقف کند. هنگامی که کودک سینه را می‌مکد، هورمون‌هایی ترشح می‌شوند که سینه‌ها را برای تولید شیر تحریک می‌کند. این عمل رفلکس نام دارد. رفلکس زمانی است که ماهیچه‌های سینه منقبض می‌شوند و شیر را از طریق مجاری حرکت می‌دهند، که مدت کوتاهی پس از شروع شیردهی نوزاد اتفاق می‌افتد. هر چه بیشتر شیر بدهید، سینه های شما شیر بیشتری تولید می‌کند.

شیر دادن به نوزاد تازه تولد یافته 8 تا 12 بار در روز می‌تواند به ایجاد و حفظ تولید شیر کمک کند. اما این بدان معنا نیست که تغذیه بیشتر یا کمتر نشان دهنده مشکل است.

۲. پمپاژ بین شیردهی را فراموش نکنید

پمپاژ بین شیردهی نیز می‌تواند به افزایش تولید شیر کمک کند. گرم کردن سینه‌ها قبل از پمپاژ می‌تواند به شما کمک کند تا راحت‌تر پمپاژ کنید.

۳. از هر دو طرف شیر بدهید

در هر بار شیردهی به کودک سعی کنید از هر دو سینه به او شیر بدهید. اجازه دهید نوزادتان از سینه اول شیر بخورد تا زمانی که شیردهی کاهش یابد یا قبل از دادن سینه دوم شیردهی را متوقف کند. تحریک شیردهی هر دو سینه می‌تواند به افزایش تولید شیر کمک کند. پمپاژ شیر از هر دو سینه به طور همزمان راه‌حل معتبری برای افزایش تولید شیر و در نتیجه چربی بالاتر در شیر است.

۴. کوکی‌های شیردهی را امتحان کنید

می‌توانید کوکی‌های شیردهی را در فروشگاه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پیدا کنید یا خودتان آن را درست کنید. در حالی که هیچ تحقیقی در مورد کوکی های شیردهی به طور خاص در دسترس نیست، برخی از مواد تشکیل دهنده با افزایش شیر مادر مرتبط هستند. این غذاها و گیاهان حاوی مواد مغذی هستند که ممکن است شیردهی را تقویت کنند. اگرچه تحقیقات بیشتری برای اثبات علمی آن مورد نیاز است.

برخی از این موارد عبارتند از:

• جو کامل
• جوانه گندم
• مخمر
• کنجاله بذر کتان

دستور العمل ساده کوکی شیردهی

مواد مورد نیاز

• 2 لیوان آرد سفید
• 2 فنجان جو دو سر
• 1 قاشق غذاخوری جوانه گندم
• 1/4 فنجان مخمر
• 2 قاشق غذاخوری کنجاله بذر کتان
• 1 فنجان کره نرم شده
• 3 عدد زرده تخم مرغ
• شکر سفید 1/2 پیمانه
• شکر قهوه ای 1/2 پیمانه
• 1/4 فنجان آب
• 1 و 1/2 قاشق چایخوری عصاره وانیل خالص
• 1 قاشق چایخوری جوش شیرین
• 1/2 قاشق چایخوری نمک

طرز تهیه

فر را با دمای 350 درجه فارنهایت (175 درجه سانتیگراد) گرم کنید.

کنجاله بذر کتان را با آب در یک کاسه کوچک مخلوط کنید و بگذارید حداقل 5 دقیقه خیس بخورد.

کره و شکر سفید و قهوه‌ای را در یک کاسه بزرگ مخلوط کنید. زرده تخم مرغ و عصاره وانیل را اضافه کنید. با حرارت ملایم به مدت 30 ثانیه یا تا زمانی که مواد با هم ترکیب شوند هم بزنید. آرد بذر کتان و آب را هم بزنید.

در یک کاسه جداگانه آرد، جوش شیرین، مخمر، جوانه گندم و نمک را مخلوط کنید. به مخلوط کره اضافه کنید و فقط تا زمانی که ترکیب شود هم بزنید. جو را داخل آن بریزید.

خمیر را به صورت گلوله های 2 اینچی بغلتانید و به فاصله 2 اینچ روی یک ورقه پخت قرار دهید.

به مدت 10 تا 12 دقیقه یا تا زمانی که لبه‌ها شروع به طلایی شدن کنند بپزید. اجازه دهید تا کوکی ها به مدت 1 دقیقه روی سینی فر بمانند. روی یک توری سیمی خنک کنید.

همچنین می‌توانید میوه‌های خشک، چیپس شکلات یا آجیل را برای انواع مختلف کوکی اضافه کنید.

۵. سایر غذاها، گیاهان دارویی و مکمل‌ها مهم هستند

به گفته بنیاد تغذیه با شیر مادر کانادا، غذاها و گیاهان دیگری نیز وجود دارند که ممکن است تولید شیر مادر را افزایش دهند. برخی از آنها مانند شنبلیله در کمتر از هفت روز اثر می‌گذارند. این غذاها و گیاهان عبارتند از:

• سیر
• زنجبیل
• زغال اخته
• رازیانه
• مخمر ابجو
• یونجه
• اسپیرولینا

همیشه قبل از مصرف مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص در هنگام شیردهی. حتی داروهای طبیعی نیز می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.

کلام آخر

اگر نگران این هستید که کودک شما شیر مادر کافی دریافت نمی‌کند یا احساس می‌کنید که کودک رشد نمی‌کند، با پزشک خود صحبت کنید یا با متخصص شیردهی مشورت کنید. اگر مشکل مبتنی بر تولید شیر کم است، اصلاح آن ممکن است به سادگی با ایجاد تغییر در روش معمول تغذیه یا تنظیم دارویی باشد که مصرف می‌کنید. اگر ذخایر شیر مادر کم است یا مشکل دیگری در شیردهی وجود دارد، نگران نباشید. تا زمانی که کودک به خوبی تغذیه شود و تغذیه مورد نیاز خود را دریافت کند، شیر مادر یا شیر خشک هر دو خوب هستند.